آیین‌نامه شماره ۴۰؛

شورای عالی بیمه با توجه به قانون تاسیس مؤسسات بیمه غیر دولتی مصوب ششم شهریور ۱۳۸۰ مجلس شورای اسلامی و در اجرای بند ۵ ماده ۱۷ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری ضوابط تاسیس مؤسسات بیمه غیر دولتی را به شرح زیر تصویب نمود:

• ماده ۱.
  در این آیین نامه واژه ها یا عبارتهای زیر به جای توضیح مربوط به کار می رود:
  الف – مؤسسه بیمه: مؤسسه بیمه ای که به موجب قانون تاسیس مؤسسات بیمه غیردولتی مصوب ششم شهریور ۱۳۸۰ مجلس شواری اسلامی و براساس قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری و مقررات این آیین نامه به صورت غیر دولتی ایجاد و به عملیات بیمه گری مبادرت می نماید. مؤسسه بیمه غیر دولتی در این آیین نامه مؤسسه بیمه نامیده می شود.
  ب – شخص حقیقی داخلی : شخص حقیقی تبعه جمهوری اسلامی ایران
  پ – شخص حقوقی داخلی‌: شخص حقوقی که دارای تابعیت ایرانی بوده و براساس قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران در مراجع ذیصلاح به ثبت رسیده باشد.
  ث – پروانه تاسیس : موافقت با ثبت مؤسسه بیمه در مرجع ثبت شرکتها که بیمه مرکزی ایران پس از تایید طرح اساسنامه و انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان در مجمع عمومی مؤسس و در صورت احراز شرایط لازم براساس موافقت اصولی صادر می کند.
  ج – پروانه فعالیت: مجوز فعالیت مؤسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه ای که بیمه مرکزی ایران صادر می نماید.
  ح – قانون تاسیس : قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری مصوب سال ۱۳۵۰ و اصلاحات بعدی آن.
• ماده ۲.
  تشکیل مؤسسه بیمهصرفاً به صورت شرکت سهامی عام ایرانی که سهام آن با نام بوده و با رعایت قانون تاسیس و طبق قانون تجارت به ثبت رسیده باشد امکان پذیر است.
• ماده ۳.
  مؤسسین مؤسسه بیمهباید فاقد سابقه محکومیت موضوع ماده ۶۴ قانون تاسیس و یا هرگونه محکومیت دیگری که منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی شده است باشند.
• ماده ۴.
  وزارتخانه ها ، مؤسسه های دولتی ، مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و شرکتهای موضوع ماده ۲ ‹‹قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت›› نمی توانند جزء مؤسسین مؤسسه بیمهباشند.
  • تبصره ۱. وزارتخانه ها ، مؤسسات ، نهادها و شرکت های موضوع این ماده در مجموع نمی توانند بیش از ده درصد در مؤسسه بیمهسهم داشته باشند .
  • تبصره ۲. شرکت های موضوع تبصره ماده ۴ قانون محاسبات عمومی کشور مشمول حکم این ماده نمی باشند ولی در هر حال مجموع سهام آنها نباید بیش از ۲۰ درصد سهام مؤسسه بیمهباشد.
• ماده ۵.
  اشخاص حقوقی که وزارتخانه ها، شرکتهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی در آنها بیش از ۲۰ درصد سهم دارند نمی توانند در مجموع بیش از ۲۰ درصد در موسسه بیمهسهم داشته باشند .
• ماده۶.
  در اجرای ماده (۳۳) قانون تاسیس ، از نظر این آیین نامه مجموع اشخاص زیر در هر حالت یک شخص محسوب می شود:
  الف – شخص حقیقی متقاضی به علاوه اقارب مندرج در ماده مذکور .
  ب – اشخاص حقوقی که شخص حقیقی متقاضی و یا اقارب مندرج در ماده مذکور در آن بیش از ۲۰ درصد حق رای داشته باشند.
  پ – شخص حقوقی متقاضی به علاوه سایر اشخاص حقوقی که متقاضی به طور مستقیم یا با واسطه در آنها بیش از ۲۰ درصد حق رای داشته باشد..
  ت – اشخاص حقوقی که یک شخص حقیقی یا حقوقی همزمان به طور مستقیم یا با واسطه در آنها بیش از ۲۰ درصد حق رای داشته باشد.
• ماده ۷.
  برای دریافت موافقت اصولی ، اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی که واجد شرایط مقرر در این آیین نامه هستند باید تقاضای تاسیس مؤسسه بیمهرا همراه پیش نویس اساسنامه ، برنامه جامع عملیاتی و سایر مدارک و اطلاعاتی که برای احراز شرایط پیش بینی شده در قانون تاسیس و این آیین نامه مورد نیاز است به بیمه مرکزی ایران تسلیم نمایند.
  تبصره ۱. برنامه جامع عملیاتی باید شامل اهداف مؤسسه ، بازارهای هدف ، تمهیدات بیمه اتکای و نحوه حصول به اهداف مورد نظر حداقل برای سه سال اولیه فعالیت مؤسسه بیمه باشد.
  تبصره ۲. در صورتی که بیمه مرکزی ایران پس از دریافت مدارک از متقاضی ، برای احراز شرایط .، ارائه مدارک و اطلاعات دیگری را لازم بداند باید ظرف پانزده روز اداری مراتب را به طور کتبی به متقاضی اعلام نماید.
• ماده ۸.
  در صورتی که شخص یا اشخاص حقوقی جزء مؤسسین مؤسسه بیمهباشند، مؤسسین مکلفند یک نسخه از اساسنامه و ترازنامه و حساب عملکرد سود و زیان مصوب آن شخص یا اشخاص حقوقی در سه سال مالی قبل را همراه اظهارنامه ای مشتمل بر اسامی اعضای هیئت مدیره و سهامداران عمده (دارای بیش از پنج درصدسهام) و سایر اطلاعات ضروری به بیمه مرکزی ایران ارائه دهند.
• ماده ۹.
  بیمهمرکزی ایران پس از دریافت کلیه مدارک و اطلاعات مورد نیاز و احراز شرایط قانونی مؤسسین ، حداکثر ظرف یک ماه نظر خود را درباره تقاضای مطرح شده برای طر مراحل قانونی به شورای عالی بیمه ارائه خواهد نمود.
• ماده ۱۰.
  مفاد اعلامیه پذیره نویسی باید قبل از ارائه به اداره ثبت شرکتها به تایید بیمهمرکزی ایران برسد.
• ماده ۱۱.
  اعضای هیئت مدیره(اعم ازا شخاص حقیقی یا نماینده اشخاص حقوقی) ، مدیر عامل و قائم مقام مدیر عامل (در صورت وجود) باید ضمن داشتن مدرک کارشناسی مرتبط (بیمه، اقتصاد، امور مالی ، مدیریت ، حقوق و رشته های مشابه)‌و نداشتن محکومیت موضوع ماده ۶۴ قانون تاسیس ، به تشخیص بیمهمرکزی ایران از حسن شهرت برخوردار باشند. مدیر عامل و قائم مقام مدیر عامل( در صورت وجود) باید به تشخیص بیمه مرکزی ایران تجربه کاری مفید و مؤثر داشته باشند
• ماده ۱۲.
  حسابرس و بازرس قانونی مؤسسه بیمهباید از میان حسابداران رسمی موضوع ‹‹قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران ذی صلاح به عنوان حسابدار رسمی›› انتخاب شوند.
• ماده ۱۳.
  مؤسسات بیمهای که در بیمه های زندگی فعالیت می کنند موظفند محاسب فنی مورد تایید بیمه مرکزی ایران را معرفی نمایند.
• ماده ۱۴.
  هیچ یک از اهضای هیئت مدیره ، مدیر عامل و قائم مقام مدیر عامل مؤسسه بیمهنمی توانند در سایر مؤسسات بیمه ، کارگزاری ها و نمایندگی های بیمه سمت داشته باشند.
• ماده ۱۵.
  پس از تعیین سرمایه ، تصویب اساسنامه و همچنین تعیین مدیران ، بازرس قانونی و سایر موارد مندرج در قانون تجارت در مجمع عمومی مؤسس همچنین تعیین مدیر عامل و در صورت لزوم محاسب فنی ، بیمهمرکزی ایران با رعایت مقررات ، پروانه تاسیس مؤسسه بیمه را صادر خواهد نمود.
  تبصره – مجوزهای صادر شده قابل انتقال به غیر نمی باشد.
• ماده ۱۶.
  مدت اعتبار موافقت اصولی و پروانه تاسیس حداکثر یک سال پس از صدور است مگر آنکه قبل از انقضاء به درخواست متقاضی و موافقت بیمهمرکزی ایران این مهلت تمدید شود.
• ماده ۱۷.
  برای صدور پروانه فعالیت در هر یک ا ز مجموعه رشته های اموال ، اشخاص یا مسئولیت، مؤسسه بیمهباید مدیر فنی که صلاحیت وی مورد تایید بیمه مرکزی باشد معرفی نماید.
• ماده ۱۸.
  بیمهمرکزی ایران پس از ثبت مؤسسه بیمه و معرفی مدیر یا مدیران فنی مورد تایید ، ظرف یک ماه پروانه فعالیت برای رشته های مورد تقاضا را در چارچوب اساسنامه صادر خواهد کرد.
• ماده ۱۹.
  مدیران مؤسسه بیمهموظفند براساس برنامه عملیاتی پیش بینی شده مؤسسه بیمه را اداره نمایند و هرگونه تغییر در کلیات برنامه عملیاتی را قبلاُ به اطلاع و تایید بیمه مرکزی ایران برسانند.
• ماده ۲۰.
  انجام عملیات بیمهاتکایی قبولی از خارج از کشور جز به شکل متقابل در محدوده ای که مورد تایید بیمه مرکزی ایران باشد منوط به برخورداری مؤسسه بیمه از حداقل سرمایه لازم برای تاسیس مؤسسات بیمه اتکایی و دریافت پروانه فعالیت جداگانه از بیمه مرکزی ایران است.
• ماده ۲۱ .
  مواردی که در این آیین نامه ذکر نشده است حسب مورد تابع قانون تاسیس مؤسسات بیمهغیر دولتی، قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری ، قانون تجارت ، مصوبات شورای عالی بیمه ، دستور العمل های بیمه مرکزی ایران و سایر قوانین و مقررات جاری خواهد بود.
  این ضوابط در ۲۱ ماده و ۵ تبصره در تاریخ ۱/۱۱/۱۳۸۰ به تصویب شورای عالی بیمه رسید .

آئین نامه شماره ۴۰/۱
(مکمل آیین نامه ضوابط تاسیس موسسات بیمه غیر دولتی )
شورای عالی بیمه براساس بند ۵ ماده ۱۷ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری درجلسات مورخ ۵/۹/۱۳۸۱ و ۸/۱۱/۱۳۸۱ ،اصلاحات زیر در آئین نامه ضوابط تاسیس موسسات بیمه غیردولتی تصویب نمود.

1. متن زیر به عنوان تبصره ، ذیل ماده ۱۱ اضافه شود
   تبصره – درصورتی که مدرک کارشناسی افراد معرفی شده جهت عضویت در هیئت مدیره موسسه بیمهدر درشته های غیر مرتبط باشد به شرط آنکه واجد شرایط بوده حداقل پنج سال تجربه موثر مدیریتی داشته باشند بیمه مرکزی ایران می تواند به تشخیص خود با عضویت آنها در هیئت مدیریه موافقت نماید. در هرصورت تعداد اینگونه اعضا نمی تواند از دو پنجم تعداد اعضای هیئت مدیره هر موسسه بیمه بیشتر باشد.
2. ماده ۲۰ به شرح زیر اصلاح شود
   ماده ۲۰ – قبول بیمهاتکائی از داخل یا خارج از کشور صرفاً برای موسسات بیمه اتکائی مجاز است و موسسات بیمه مستقیم مجاز به قبول بیمه اتکائی از سایر موسسات بیمه نمی باشند.
   تبصره – درمواردی که موسسات بیمه مستقیم به جهت عضویت در صندوق های بیمه محلی ، منطقه ای و یا بین المللی موظف به واگذاری و قبولی بیمه اتکائی به صورت متقابل می باشند، قبول بیمه اتکائی در محدوده مورد تائید بیمه مرکزی ایران بلامانع است

آئین نامه شماره ۴۰/۲
( مکمل آئین نامه ضوابط تاسیس موسسات بیمه غیر دولتی )
شورای عالی بیمه براساس بند ۵ ماده ۱۷ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری در جلسه مورخ ۲۹/۱۱/۱۳۸۱ تصویب نمود متن زیر به عنوان تبصره ۳ ، ذیل ماده ۴ آئین نامه شماره ۴۰ ( ضوابط تاسیس موسسات بیمه غیر دولتی ) اضافه شود
تبصره ۳ – صندوقهای بازنشستگی کارکنان شرکتها و موسسات دولتی به استثنای صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق های بازنشستگی نیروهای مسلح مشمول محدودیت این ماده نمی باشند.
آئین نامه شماره ۴۰/۳
الف ـ تبصره ‎های ۲ و ۳ به شرح زیر ذیل ماده ۱۱ اضافه و عنوان تبصره فعلی به «تبصره ۱» تغییر یابد:
تبصره ۲: در صورتی که هیأت مدیره مؤسسه بیمه هر یک از شرایط مندرج در این آئین‌نامه و یا سایر مقررات مربوط را از دست بدهد مؤسسه بیمه موظف است حداکثر تا سه ماه وضعیت هیأت مدیره را با شرایط و مقررات مربوط منطبق نماید. در غیر اینصورت رئیس‌کل بیمه مرکزی ایران موظف است در اجرای ماده ۴۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‎ گری موضوع را همراه با پیشنهاد مشخص در شورای‌عالی‌بیمه مطرح نماید.
چنانچه مؤسسه بیمه ‎ای به هر علت بیش از سه ماه فاقد مدیر عامل تأیید صلاحیت شده باشد رئیس کل بیمه مرکزی ایران موظف است در اجرای ماده ۴۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه ‎گری موضوع را همراه با پیشنهاد مشخص در شورای‌عالی‌بیمه مطرح نماید.
ب ـ دو تبصره به شرح زیر ذیل ماده ۱۷ اضافه شود:
تبصره ۱: در صورت استعفاء، عزل یا فوت هر یک از مدیران فنی مؤسسه بیمه یا سلب شرایط آنها (به تشخیص بیمه مرکزی ایران)، مؤسسه بیمه موظف است حداکثر ظرف دو ماه فرد واجد شرایط دیگری را به بیمه مرکزی ایران معرفی نماید. بیمه مرکزی ایران موظف است حداکثر ظرف یک ماه نظر خود را در مورد صلاحیت فرد معرفی شده اعلام کند. تا زمان انتصاب مدیر فنی مورد تأیید بیمه مرکزی ایران، انجام وظایف وی بر عهده مدیر عامل یا قائم‌مقام مدیر عامل مؤسسه بیمه خواهد بود.
چنانچه مؤسسه بیمه به هر علت بیش از سه ماه در هر یک از رشته‎ های بیمه اموال، اشخاص و یا مسئولیت فاقد مدیر فنی تأیید صلاحیت شده باشد،‌ رئیس کل بیمه مرکزی ایران موظف است در اجرای ماده ۴۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‎ گری موضوع را همراه با پیشنهاد مشخص در شورای‌عالی‌بیمه مطرح نماید.
تبصره ۲: چنانچه مؤسسه بیمه بخواهد فردی را به عنوان معاون فنی یا عناوین مشابه منصوب نماید صلاحیت وی باید قبلاً به تأیید بیمه مرکزی ایران رسیده باشد.
ج ـ ماده ۲۰ و اصلاحات بعدی آن به شرح زیر اصلاح شود:
قبول بیمه اتکایی از خارج از کشور صرفاً برای مؤسسات بیمه اتکایی مجاز است. مؤسسات بیمه مستقیم مشروط به داشتن حداقل سرمایه مورد نیاز برای فعالیت در بیمه‎ های اتکائی و با رعایت ضوابطی که از سوی بیمه مرکزی ایران اعلام خواهد شد،‌ در حدود ظرفیت نگهداری خود مجاز به قبول بیمه اتکائی از سایر مؤسسات بیمه مستقیم داخلی (اعم از دولتی، غیر دولتی و یا ثبت شده در مناطق آزاد) می‎باشند.