آیین‌نامه شماره ۹۷؛ حد و مرز سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه
آیین‌نامه شماره ۹۷) آیین‌نامه سرمایه‌گذاری مؤسسات بیمه
شورای عالی بیمه در جلسه ۱۳۹۸/۰۲/۳۰ در اجرای ماده ۶۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری و به استناد ماده ۱۷ همان قانون، «آیین‌نامه سرمایه‌گذاری مؤسسات بیمه» را مشتمل بر ۱۹ ماده و ۱۹ تبصره به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱- مؤسسه بیمه اعم از مستقیم یا اتکایی موظف است در عملیات سرمایه‌گذاری از محل حقوق صاحبان سهام، ذخایر ریاضی و سایر ذخایر فنی سهم نگهداری ابتدای دوره خود (موضوع آیین‌نامه شماره ۵۸)، ضوابط این آیین‌نامه را رعایت نماید. ملاک محاسبه حدنصاب مقرر در این آیین‌نامه، اقلام مندرج در آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده خواهد بود که از طریق سامانه نظارت و هدایت الکترونیکی بیمه به بیمه مرکزی ارسال میشود. چنانچه موسسه بیمه طی دوره مالی، افزایش سرمایه ثبت‌شده‌ای داشته باشد، مبلغ آن به منابع سرمایه‌گذاری اضافه میشود.
ماده ۲- سرمایه‌گذاری‌های مجاز از محل ذخایر ریاضی سهم نگهداری موسسه بیمه و نصاب هر یک از آن‌ها به شرح زیر است:
۱- سپرده‌گذاری در بانکها و مؤسسات اعتباری دارای مجوز بانک مرکزی ج.ا.ایران حداقل ۲۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد ذخایر ریاضی.
تبصره – سپرده‌گذاری بیش از ۲۰ درصد منابع این بند، نزد مؤسسات اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی ج.ا.ایران، مجاز نیست. همچنین، سپرده‌گذاری نزد یک بانک یا موسسه اعتباری دارای مجوز بانک مرکزی ج.ا.ایران بیش از ۳۰ درصد مجموع سپرده‌گذاری‌های انجام‌شده از محل این بند مجاز نیست.
۲- خرید اوراق مالی اسلامی از قبیل اوراق مشارکت دارای تضمین دولتی و اوراق مشارکت دارای تضمین بانکها و مؤسسات اعتباری دارای مجوز بانک مرکزی ج.ا.ایران و شرکت‌های تامین سرمایه، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مرابحه، اوراق صکوک و اوراق اجاره حداکثر ۲۰ درصد ذخایر ریاضی.
تبصره – سرمایه‌گذاری در یک نوع اوراق مالی اسلامی بیش از ۲۵ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۳- خرید سایر ابزارهای پولی و مالی مورد تأیید بانک مرکزی ج.ا.ایران و یا سازمان بورس و اوراق بهادار از قبیل اوراق گواهی سپرده بانکی و اوراق مشتقه حداکثر ۱۰ درصد ذخایر ریاضی.
تبصره- سرمایه‌گذاری در یک نوع ابزار پولی و مالی بیش از ۵۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۴- خرید سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده نزد شرکت بورس اوراق بهادار تهران یا شرکت فرا بورس ایران حداکثر ۴۰ درصد ذخایر ریاضی.
تبصره ۱- سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت بیش از ۱۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
تبصره ۲- سرمایه‌گذاری در سهام طبقه‌بندی‌شده مربوط به یک صنعت (طبق دسته‌بندی سازمان بورس و اوراق بهادار) بیش از ۳۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۵- خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار حداکثر ۲۰ درصد ذخایر ریاضی.
تبصره ۱- نصاب مقرر در این بند با درخواست موسسه بیمه و موافقت کتبی بیمه مرکزی تا ۳۰ درصد قابل افزایش است.
تبصره ۲- سرمایه‌گذاری در یک صندوق بیش از ۵۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۶- مشارکت در طرحها و یا اجرای عملیات عمرانی و ساختمانی و املاک و مستغلات با هدف کسب سود حداکثر ۳۵ درصد ذخایر ریاضی.
تبصره- سرمایه‌گذاری در یک طرح و یا هر عملیات عمرانی یا ساختمانی یا املاک و مستغلات، بیش از ۲۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
ماده ۳- سرمایه‌گذاری‌های مجاز از محل مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی (کلیه ذخایر فنی به‌استثناء ذخایر ریاضی) سهم نگهداری موسسه بیمه و نصاب هر یک از آن‌ها به شرح زیر است:
۱- سپرده‌گذاری در بانکها و مؤسسات اعتباری دارای مجوز بانک مرکزی ج.ا.ایران حداقل ۲۰ درصد و حداکثر ۷۰ درصد مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی.
تبصره- سپرده‌گذاری بیش از ۲۰ درصد منابع این بند، نزد مؤسسات اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی ج.ا.ایران، مجاز نیست. همچنین، سپرده‌گذاری نزد یک بانک یا موسسه اعتباری دارای مجوز بانک مرکزی ج.ا.ایران بیش از ۳۰ درصد مجموع سپرده‌گذاری‌های انجام‌شده از محل این بند مجاز نیست.
۲- خرید اوراق مالی اسلامی از قبیل اوراق مشارکت دارای تضمین دولتی و اوراق مشارکت دارای تضمین بانکها و مؤسسات اعتباری دارای مجوز بانک مرکزی ج.ا.ایران و شرکت‌های تامین سرمایه، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مرابحه، اوراق صکوک و اوراق اجاره حداکثر ۳۰ درصد مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی.
تبصره – سرمایه‌گذاری در یک نوع اوراق مالی اسلامی بیش از ۲۵ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۳- خرید سایر ابزارهای پولی و مالی مورد تائید بانک مرکزی ج.ا.ایران و یا سازمان بورس و اوراق بهادار از قبیل اوراق گواهی سپرده بانکی و اوراق مشتقه حداکثر ۱۰ درصد مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی.
تبصره- سرمایه‌گذاری در یک نوع ابزار پولی و مالی بیش از ۵۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۴- خرید سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده نزد شرکت بورس اوراق بهادار تهران یا شرکت فرا بورس ایران حداکثر ۴۰ درصد مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی.
تبصره ۱- سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت بیش از ۱۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
تبصره ۲- سرمایه‌گذاری در سهام طبقه‌بندی‌شده مربوط به یک صنعت (طبق دسته‌بندی سازمان بورس و اوراق بهادار) بیش از ۳۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۵- خرید سهام شرکت‌های قابل معامله در بازارهای پایه فرابورس و شرکت‌های سهامی عام غیر بورسی و شرکت‌های سهامی خاص، حداکثر ۲۰ درصد مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی.
تبصره- سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت بیش از ۳۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۶- خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار حداکثر ۲۰ درصد مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی.
تبصره- سرمایه‌گذاری در یک صندوق بیش از ۵۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
۷- مشارکت در طرحها و یا اجرای عملیات عمرانی و ساختمانی و املاک و مستغلات حداکثر ۲۵ درصد مجموع حقوق صاحبان سهام و سایر ذخایر فنی.
تبصره- سرمایه‌گذاری در یک طرح و یا عملیات عمرانی یا ساختمانی یا املاک و مستغلات، بیش از ۲۰ درصد منابع موضوع این بند مجاز نیست.
ماده ۴- موسسه بیمه مجاز است درمجموع حداکثر ۳۰ درصد حقوق صاحبان سهام را به تامین داراییهای ثابت (مشهود و نامشهود) موردنیاز برای انجام فعالیت اصلی موسسه بیمه اختصاص دهد. مبنای محاسبه ارزش داراییهای ثابت ارزش دفتری آن‌ها است.
ماده ۵- سرمایه‌گذاری در سهام هر شرکت پذیرفته‌شده نزد شرکت بورس اوراق بهادار تهران یا شرکت فرا بورس ایران حداکثر تا ۱۵ درصد سرمایه شرکت سرمایه پذیر مجاز است.
تبصره- سهام شرکت‌های غیر بورسی که توسط موسسه بیمه در بورس عرضه می‌شوند، با اخذ موافقت بیمه مرکزی از محدودیت این ماده معاف خواهند بود.
ماده ۶- سرمایه‌گذاری موسسه بیمه در سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری با تائید هیئت‌مدیره موسسه بیمه و موافقت بیمه مرکزی تا ده درصد مجموع حقوق صاحبان سهام، ذخایر ریاضی و سایر ذخایر فنی مجاز است.
ماده ۷- بازخرید سهام موسسه بیمه توسط همان موسسه بیمه، صرفاً از محل حقوق صاحبان سهام و تا سقف ۱۰ درصد منابع مذکور با رعایت سایر مقررات مجاز است.
ماده ۸- سرمایه‌گذاری جدید در طرحها و یا اجرای عملیات عمرانی و ساختمانی و املاک و مستغلات و سهام شرکت‌های قابل معامله در بازارهای پایه فرابورس و شرکت‌های سهامی عام غیر بورسی و شرکت‌های سهامی خاص، توسط موسسه بیمهای که دارای سطح توانگری ۳ یا پایین‌تر است، مادامی‌که در آن سطح توانگری باشد مجاز نیست.
ماده ۹- توثیق، ترهین و تضمین داراییهای موسسه بیمه تا ۱۰ درصد حقوق صاحبان سهام مجاز است. مازاد بر سقف مذکور مستلزم اخذ موافقت بیمه مرکزی است.
ماده ۱۰- مؤسسه بیمه مجاز است از محل ذخایر ریاضی، طبق شرایط بیمه‌نامه‌های زندگی به بیمه‌گذاران مربوط تسهیلات پرداخت نماید.
ماده ۱۱- مؤسسه بیمه مجاز است درمجموع حداکثر پنج درصد مجموع حقوق صاحبان سهام، ذخایر ریاضی و سایر ذخایر فنی را با تائید هیئت‌مدیره و با رعایت شرایط زیر، برای خرید محل فعالیت به نمایندگان خود وام پرداخت نماید.
۱- حداقل دو سال از شروع فعالیت نماینده گذشته باشد.
۲- محل خریداری‌شده به‌عنوان وثیقه در رهن مؤسسه بیمه قرار گیرد.
۳- از تاریخ خرید محل تا زمان ارائه آن به‌عنوان وثیقه، بیش از شش ماه نگذشته باشد.
۴- سقف تسهیلات حداکثر تا پنجاه‌درصد ارزش محل خریداری‌شده باشد.
۵- مدت بازپرداخت تسهیلات حداکثر پنج سال باشد.
۶- نرخ سود تسهیلات با رعایت مصوبات شورای پول و اعتبار، کمتر از بالاترین نرخ سود سپرده‌های بانکی موسسه بیمه در مقطع اعطای تسهیلات نباشد.
ماده ۱۲- مؤسسه بیمه مجاز است درمجموع حداکثر پنج درصد مجموع حقوق صاحبان سهام، ذخایر ریاضی و سایر ذخایر فنی را به کارکنان خود تسهیلات پرداخت نماید.
تبصره – در موارد خاص به درخواست مؤسسه بیمه و تأیید بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، حدنصاب مندرج در این ماده تا ده درصد قابل‌افزایش است.
ماده ۱۳- سرمایه‌گذاری مؤسسات بیمه ایرانی در خارج از کشور با اخذ موافقت بیمه مرکزی و حداکثر ۲۰ در صد مجموع حقوق صاحبان سهام، ذخایر ریاضی و سایر ذخایر فنی با رعایت نصاب‌های مقرر در این آیین‌نامه، مجاز است. همچنین برای مؤسسه بیمه فعال در سایر کشورها، سرمایه‌گذاری منابع مالی ایجادشده در خارج از کشور تابع مقررات کشور محل فعالیت خواهد بود.
ماده ۱۴- مؤسسه بیمه موظف است بازدهی حاصل از سرمایه‌گذاری‌های خود را به تفکیک حقوق صاحبان سهام، ذخایر ریاضی و سایر ذخایر فنی سهم نگهداری در صورت‌های مالی خود منعکس نماید. نحوه محاسبه بازده سرمایه‌گذاری‌های موسسه بیمه طبق دستورالعمل ابلاغی بیمه مرکزی خواهد بود.
ماده ۱۵- موسسه بیمه موظف است اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده خود را در چارچوبی که بیمه مرکزی ج.ا.ایران تعیین خواهد کرد، برای او ارسال نماید. مسئولیت صحت اطلاعات ارائه‌شده به عهده هیئت‌مدیره و مدیرعامل موسسه بیمه است.
ماده ۱۶- مسئولیت حسن اجرای این آیین‌نامه به عهده هیئت‌مدیره موسسه بیمه است.
ماده ۱۷- در صورت احراز تخلف موسسه بیمه از مقررات این آیین‌نامه، بیمه مرکزی می‌تواند اقدامات زیر را انجام دهد:
۱- تذکر به مسئول امور سرمایه‌گذاری، مالی، مدیرعامل و یا هیئت‌مدیره موسسه بیمه،
۲- اخطار کتبی به مسئول امور سرمایه‌گذاری، مالی، مدیرعامل و یا هیئت‌مدیره موسسه بیمه با درج در سوابق مربوط،
۳- سلب صلاحیت هر یک از اعضای هیئت‌مدیره، مدیرعامل موسسه بیمه، مسئول امور سرمایه‌گذاری و یا مالی با درج در سوابق مربوط.
۴- تعلیق پروانه فعالیت موسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه از سه ماه تا یک سال با تائید شورای عالی بیمه
۵- لغو پروانه فعالیت موسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه با تائید شورای عالی بیمه و تصویب مجمع عمومی بیمه مرکزی.
تبصره- انحراف تا ده درصد مقادیر حاصل از نصاب‌های تعیین‌شده در این آیین‌نامه مشروط به این‌که مقادیر فوق در پایان سال مالی اصلاح گردد، تخلف محسوب نمیشود.
ماده ۱۸- در محاسبه نصاب‌های این آیین‌نامه، منابع حاصل از تجدید ارزیابی داراییهای ثابت موسسه بیمه تا سه سال پس از تاریخ تجدید ارزیابی لحاظ نمیشود.
ماده ۱۹- این آیین‌نامه از تاریخ ابلاغ، جایگزین آیین‌نامه شماره ۶۰ و مکمل‌های بعدی آن بوده و برای سرمایه‌گذاری‌های جدید مؤسسات بیمه لازم‌الاجرا است. مؤسسات بیمه موظف‌اند ظرف دو سال از تاریخ مذکور، سرمایه‌گذاری‌های قبلی خود را با ضوابط این آیین‌نامه منطبق نمایند. این مهلت در خصوص حکم مقرر در ماده ۴ این آیین‌نامه به تشخیص بیمه مرکزی تا ۵ سال قابل‌افزایش است.
