آیین‌نامه ۸۸ نورافکنی بر ساختمان بیمه گران

به گزارش دنیای بیمه، شورای عالی بیمه به استناد ماده ۱۷ و در اجرای مواد ۵، ۴۳، ۵۵، ۵۹ و ۶۳ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری، قانون تجارت، قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و آیین‌نامه اجرایی آن و مقررات مربوط در آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی بیمه و به‌منظور استقرار نظام حاکمیت شرکتی در صنعت بیمه، در جلسه مورخ ۱۳۹۳,۹.۲۵، آیین‌نامه گزارشگری و افشای اطلاعات مؤسسات بیمه را مشتمل بر ۱۲ ماده به شرح ذیل تصویب نمود:

فصل اول- تعاریف و کلیات

ماده ۱- کلمات و اصطلاحات زیر صرف‌نظر از هر مفهوم دیگری که داشته باشند، در این آیین‌نامه با تعاریف زیر استفاده‌شده‌اند:

 بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

۲– مؤسسه بیمه: مؤسسات بیمه دولتی و غیردولتی اعم از مستقیم و اتکایی که مجاز به انجام عملیات بیمه در ایران می‌باشند.

۳– گزارشگری اطلاعات: گردآوری، مستندسازی، ثبت اطلاعات معتبر و تنظیم گزارش‌های مربوط توسط مؤسسه بیمه و ارسال آن‌ها به بیمه مرکزی.

۴– افشای اطلاعات: انتشار عمومی اطلاعات توسط مؤسسه بیمه و یا بیمه مرکزی طبق ضوابط این آیین‌نامه.

۵– سنهاب:سامانه نظارت و هدایت الکترونیکی بیمه که بستر تبادل الکترونیکی اطلاعات بین بیمه مرکزی، مؤسسات بیمه و سایر مراجع ذی‌ربط را فراهم می‌سازد.

ماده ۲- مؤسسه بیمه موظف است اطلاعات موضوع این آیین‌نامه را در چارچوب فرم‌ها و بازه‌های زمانی که بیمه مرکزی با اخذ نظر از سندیکای بیمه‌گران ایران تعیین می‌کند حسب مورد از طریق سنهاب به بیمه مرکزی ارسال یا در پایگاه اطلاع‌رسانی خود افشاء نماید.

فصل دوم- گزارشگری اطلاعات 

ماده ۳- حوزه‌‌های مربوط به گزارشگری اطلاعات شامل موارد زیر است:

۱- معرفی مؤسسه بیمه، برنامه کسب‌وکار و عملکرد آن:

۱- ۱- اقامتگاه، سایر مشخصات ثبتی و اساسنامه مؤسسه بیمه.

۲- ۱- ترکیب سهامداران مؤسسه بیمه و مشخصات سهامداران بیش از یک درصد.

۳- ۱- ساختار سازمانی مؤسسه بیمه مشتمل بر نمودار تشکیلات سازمانی و مشخصات، سوابق‏ کاری، آموزشی، تحصیلی و شرح وظایف مدیران مؤسسه بیمه.

۴- ۱- مشخصات کارکنان و سوابق تجربی و تحصیلی آن‌ها.

۵- ۱- برنامه‌ آتی کسب‌وکار مؤسسه بیمه متناسب با توانگری مالی آن.

۶- ۱- عملکرد بیمه‌گری مستقیم مؤسسه بیمه به تفکیک هر یک از بیمه‌نامه‌های صادره و هر یک از خسارت‌های پرداختی در رشته‌‌های مختلف بیمه‌‌ای به همراه نرخ و شرایط مورد عمل در هر یک از آن‌ها.

۷- ۱- عملکرد طرح‌‌های بیمه‌‌ای جدید دارای مجوز از بیمه مرکزی به همراه نرخ و شرایط مورد عمل در هر یک از آن‌ها.

۸- ۱- عملکرد بیمه‌گری اتکایی مؤسسه بیمه به تفکیک هر قرارداد به همراه نسخه‌‌ای از قراردادهای مربوط.

۹- ۱- اطلاعات شعب و مراکز پرداخت خسارت مؤسسه بیمه.

۱۰- ۱- اطلاعات نمایندگان فعال، تعلیق یا لغو پروانه شده مؤسسه بیمه.

۱۱- ۱- اطلاعات کارگزاران و ارزیابان خسارت بیمه‌‌ای که با مؤسسه بیمه همکاری می‌کنند.

۱۲- ۱- اطلاعات مربوط به وقوع تخلفات و تقلبات بیمه‌‌ای مرتبط با مؤسسه بیمه.

۲- راهبری شرکتی در مؤسسه بیمه:

۱- ۲- نحوه تعیین حدود اختیارات واحدهای مختلف مؤسسه بیمه در بخش صدور بیمه‌نامه و پرداخت خسارت به همراه مستندات مربوط.

۲- ۲- عناوین و شرح وظایف شوراها و کمیته‌‌های داخلی مؤسسه بیمه از قبیل کمیته انتصابات، کمیته مدیریت ریسک، کمیته حقوق و دستمزد، کمیته کنترل داخلی و کمیته حسابرسی داخلی.

۳- ۲- نحوه فعالیت‌های کنترل‌ داخلی و حسابرسی داخلی، حداقل مشتمل بر تشریح چارچوب عملکرد سیستم‌های مربوط، نحوه گزارش‌دهی و تفکیک وظایف و حدود اختیارها در این سیستم‌ها و متناسب بودن آن با ماهیت و حجم عملیات بیمه‌گری، ارائه گزارش‌های حاصل از آن و مستندات مربوط به خلاصه یافته‌ها و اقدامات کنترل داخلی و حسابرسی داخلی در دوره‌ جاری و برنامه‌های آتی آن.

۴- ۲- نحوه فعالیت‌‌های آکچوئری حداقل مشتمل بر اطلاعات کارکنان بخش اکچوئری و تشریح وظایف آن‌ها و همچنین مستندات مربوط به اثربخشی گزارش‌ها و فعالیت اکچوئری در محاسبه ذخایر فنی، نرخ‌گذاری، سیاست‌های پذیرش ریسک، کفایت پوشش‌های اتکایی و الزامات کفایت سرمایه مؤسسه بیمه.

۵- ۲- حوزه‌های برون‌سپاری شده در بخشی از عملیات بیمه که به‌موجب مقررات برون‌سپاری آن‌ها امکان‌پذیر است از قبیل آموزش شبکه فروش، ارزیابی خسارت، خدمات اکچوئری و همچنین روش‌ها و ملاک‌های انتخاب عرضه‌کنندگان خدمات برون‌سپاری شده و نحوه نظارت بر عملکرد آن‌ها.

۶- ۲- برنامه‌‌های مؤسسه بیمه برای کاهش هزینه‌‌ها و افزایش بازده عملیات بیمه‌گری.

۷- ۲- برنامه‌های پذیرش، آموزش و شیوه‌‌های نظارت بر نمایندگان بیمه.

۸- ۲- گزارش سالانه هیئت‌مدیره مؤسسه بیمه به مجمع عمومی و گزارش مربوط به نحوه اجرای مصوبات مجامع عمومی مؤسسه بیمه.

۹- ۲- تصمیم مؤسسه بیمه برای ورود یا خروج از بورس و تغییر وضعیت سهام آن در بورس.

۳- مدیریت ریسک و توانگری مالی مؤسسه بیمه:

۱- ۳- نظام مدیریت ریسک مؤسسه بیمه، مشتمل بر تبیین اهداف و سیاست‌های مدیریت ریسک، نیروی انسانی و ساختار سازمانی بخش مدیریت ریسک، نحوه شناسایی، اندازه‌گیری، مدیریت، کنترل و تشریح وضعیت فعلی میزان تمرکز، کاهش، حساسیت و مواجهه با ریسک‌های مؤسسه بیمه از قبیل ریسک‌های بیمه‌گری، بازار، اعتبار و نقدینگی و پیش‌بینی‌ وضعیت آتی آن‌ها.

۲- ۳- جزئیات محاسبه نسبت توانگری مالی مؤسسه بیمه.

۳- ۳- برنامه‌‌های ترمیم وضعیت مالی و افزایش سرمایه (درصورتی‌که مؤسسه بیمه حسب مقررات مربوط ملزم به تهیه آن باشد).

۴- ۳- موارد ترهین، توثیق، صلح حقوق یا هرگونه معامله با حق استرداد اموال مؤسسه بیمه حسب مقررات مربوط.

۵- ۳- برنامه افزایش سرمایه مؤسسه بیمه همراه با گزارش توجیهی برای هر مرحله.

۶- ۳- برنامه انتشار انواع اوراق مشارکت، صکوک یا سایر اوراق بهادار.

۷- ۳- درصد تملک سهام سایر مؤسسات بیمه داخلی یا خارجی.

۸- ۳- موارد تجدید ارزیابی دارایی‌ها و برنامه اعمال آن در سرمایه مؤسسه بیمه.

۴- وضعیت و عملکرد مالی مؤسسه بیمه (مستند به صورت‌های مالی حسابرسی شده):

۱- ۴- صورت‌های مالی به همراه یادداشت‌های توضیحی و صورت‌های مالی تلفیقی حسب مورد.

۲- ۴- صورت‌‌های مالی اشخاص حقوقی که بیش از ۲۰ درصد سرمایه آن به مؤسسه بیمه تعلق دارد.

۳- ۴- تراز دارایی‌‌ها و بدهی‌‌های ارزی مؤسسه بیمه.

۴- ۴- هزینه‌های بیمه‌گری از قبیل کارمزد، هزینه صدور و کارمزد مشارکت در منافع شبکه فروش، هزینه رسیدگی و تسویه خسارت به تفکیک رشته‌های بیمه و همچنین هزینه‌های غیرعملیاتی مؤسسه بیمه.

۵- ۴- صورت‌حساب مشارکت در منافع هر یک از بیمه‌گذاران بیمه‌‌های زندگی و نحوه محاسبه آن.

۶- ۴- گزارش انواع ذخایر مؤسسه بیمه و نحوه محاسبه و میزان هر یک از آن‌ها و نحوه اطمینان از کفایت هر یک از آن‌ها با توجه به مقررات مربوط.

۷- ۴- عملکرد سرمایه‌گذاری‏‌های مؤسسه بیمه مشتمل بر منابع قابل سرمایه‌گذاری، ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها، درآمدها، هزینه‌‌ها و بازده انواع سرمایه‌گذاری‌ها به تفکیک بیمه‌‌های زندگی و غیر‌زندگی.

۸- ۴- مطالبات مؤسسه بیمه از بیمه‌گذاران، نمایندگان بیمه و سایر اشخاص همراه با تجزیه سنی مطالبات مذکور.

فصل سوم- افشای اطلاعات

ماده ۴- مؤسسه بیمه موظف است حداقل اطلاعات زیر را در پایگاه اطلاع‌رسانی خود افشاء نماید به‌نحوی‌که امکان دسترسی سریع به اطلاعات مزبور در صفحه اول پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه بیمه فراهم باشد.

۱- معرفی مؤسسه بیمه، برنامه کسب‌وکار و عملکرد آن.

۱- ۱- اقامتگاه، سایر مشخصات ثبتی و اساسنامه مؤسسه بیمه.

۲- ۱- ترکیب سهام‌داران مؤسسه بیمه و مشخصات سهام‌داران بیش از یک درصد.

۳- ۱- ساختار سازمانی مؤسسه بیمه مشتمل بر نمودار تشکیلات سازمانی و مشخصات مدیران مؤسسه بیمه.

۴- ۱- تعداد کارکنان و ترکیب سنی، تجربی و تحصیلی آن‌ها.

۵- ۱- چشم‌انداز، مأموریت و اهداف راهبردی مؤسسه بیمه.

۶- ۱- عملکرد بیمه‌گری مستقیم و اتکایی مؤسسه بیمه به تفکیک رشته‌‌های بیمه‌ای

۷- ۱- عملکرد طرح‏‌های بیمه‌ای جدید دارای مجوز از بیمه مرکزی به همراه نرخ و شرایط مورد عمل در هر یک از آن‌ها.

۸- ۱- خلاصه اطلاعات مربوط به شعب و مراکز پرداخت خسارت مؤسسه بیمه.

۹- ۱- خلاصه اطلاعات مربوط به نمایندگان فعال، تعلیق یا لغو پروانه شده مؤسسه بیمه.

۱۰- ۱- خلاصه اطلاعات کارگزاران و ارزیابان خسارت بیمه‌ای که با مؤسسه بیمه همکاری می‌کنند.

۲- راهبری شرکتی در مؤسسه بیمه:

۱- ۲- کلیات سیستم کنترل داخلی و حسابرسی داخلی و همچنین تشریح شرح وظایف و سطح سازمانی اکچوئر در مؤسسه بیمه و نحوه انجام وظایف توسط آن‌ها.

۲- ۲- گزارش سالانه هیئت‌مدیره مؤسسه بیمه به مجمع عمومی.

۳- ۲- معاملات غیر بیمه‌ای اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل با مؤسسه بیمه یا با شرکت‌‌هایی که بیش از ۲۰ درصد سرمایه آن به مؤسسه بیمه تعلق دارد.

۴- ۲- سیاست‌‌های اعطای پاداش و جبران خدمات اعضای هیئت‌مدیره مؤسسه بیمه.

۵- ۲- سیاست‌‌های تقسیم سود به سهام‌داران مؤسسه بیمه.

۶- ۲- ورود یا خروج مؤسسه بیمه از بورس و یا تغییر وضعیت سهام آن در بورس.

۳- مدیریت ریسک و توانگری مالی مؤسسه بیمه:

۱- ۳- خلاصه‌‌ای از نحوه مدیریت ریسک در مؤسسه بیمه مشتمل بر ساختار سازمانی واحد مدیریت ریسک و گزارش وضعیت ریسک‌های مؤسسه بیمه از قبیل ریسک‌های بیمه‌گری، بازار، اعتبار و نقدینگی و نحوه مدیریت هر یک از ریسک‌های مذکور.

۲- ۳- نسبت توانگری مالی مورد تائید بیمه مرکزی.

۳- ۳- برنامه‌‌های مؤسسه بیمه برای افزایش سرمایه و تغییر در میزان سرمایه.

۴- ۳- اطلاعات انواع اوراق مشارکت، صکوک و یا سایر اوراق بهادار در صورت انتشار.

۵- ۳- درصد تملک سهام سایر مؤسسات بیمه داخلی یا خارجی.

۴- وضعیت و عملکرد مالی مؤسسه بیمه (مستند به صورت‌های مالی حسابرسی شده):

۱- ۴- صورت‌های مالی به همراه یادداشت‌های توضیحی و صورت‌های مالی تلفیقی حسب مورد.

۲- ۴- نسبت‌‌های عملیاتی و مالی بااهمیت دوره سه‌ساله آخر فعالیت مؤسسه بیمه طبق جدول زیر:

ردیف	نسبت‌های عملیاتی و مالی بااهمیت مؤسسه بیمه
۱	نسبت توانگری مالی مؤسسه بیمه که به تائید بیمه مرکزی رسیده ‏است
۲	نرخ رشد حق‌بیمه  و خسارت مؤسسه بیمه به تفکیک انواع رشته‏‌های بیمه‏
۳	سهم از بازار مؤسسه بیمه به تفکیک انواع رشته‏‌های بیمه‏
۴	نسبت حق‌بیمه  تولیدی نمایندگان و کارگزاران به کل حق‌بیمه  مؤسسه بیمه
۵	سهم نگهداری مؤسسه بیمه (نسبت حق‌بیمه  صادره پس از کسر مجموع حق‌بیمه  واگذاری اجباری و اختیاری به کل حق‌بیمه  صادره)
۶	ضریب خسارت مؤسسه بیمه به تفکیک انواع رشته‏‌های بیمه‏
۷	نسبت مجموع هزینه کارمزد، هزینه‌های صدور و کارمزد مشارکت در منافع پرداختی به حق‌بیمه  صادره به تفکیک رشته­‌های بیمه
۸	نسبت هزینه‌های عمومی و اداری به حق‌بیمه  صادره
۹	ضریب ترکیبی (ضریب خسارت و نسبت مجموع هزینه‌های اداری و عمومی و هزینه‌های کارمزد، هزینه صدور و کارمزد مشارکت در منافع پرداختی به حق‌بیمه  صادره )
۱۰	نسبت کل سرمایه‌گذاری‌ها به کل دارایی‌ها
۱۱	بازده سرمایه‌گذاری‌ها (نسبت درآمد سرمایه‌گذاری‌ها به متوسط بهای تمام‌شده ابتدا و انتهای دوره سرمایه‌گذاری‌ها) به تفکیک بیمه‌های زندگی و غیرزندگی
۱۲	نسبت ذخیره خسارت معوق به جمع ذخایر فنی به تفکیک رشته‏‌های بیمه (سهم نگهداری)
۱۳	نسبت ذخیره ریاضی به ذخیره حق‌بیمه  (سهم نگهداری)
۱۴	نسبت مجموع مطالبات از بیمه‌گذاران، نمایندگان و بیمه‌گران اتکایی به مجموع دارائی‌ها
۱۵	نسبت دارایی‌های نقدی به کل دارایی‌ها
۱۶	نسبت کل بدهی‌ها به کل دارایی‌ها

۳- ۴- تراز مشارکت در منافع بیمه‌گذاران بیمه­‌های زندگی.

ماده ۵- درصورتی‌که بیمه مرکزی هر یک از اطلاعات افشاء شده موضوع ماده ۴ این آیین‌نامه را خلاف واقع تشخیص دهد به مؤسسه بیمه اعلام و در صورت عدم اصلاح توسط مؤسسه بیمه ظرف مدت ده روز کاری، مراتب توسط بیمه مرکزی اطلاع‌رسانی عمومی خواهد شد.

فصل چهارم- سایر مقررات

ماده ۵- درصورتی‌که بیمه مرکزی هر یک از اطلاعات افشاء شده موضوع ماده ۴ این آیین‌نامه را خلاف واقع تشخیص دهد به مؤسسه بیمه اعلام و در صورت عدم اصلاح توسط مؤسسه بیمه ظرف مدت ده روز کاری، مراتب توسط بیمه مرکزی اطلاع‌رسانی عمومی خواهد شد.

ماده ۶- مسئولیت صحت اطلاعات موضوع مواد ۳ و ۴ این آیین‌نامه با هیئت‌مدیره و مدیرعامل و مسئولیت گزارشگری و افشای آن با مدیرعامل مؤسسه بیمه است.

ماده ۷- بیمه‌ مرکزی، اطلاعات مربوط به رویدادهای زیر را حسب مورد در روزنامه‌های کثیرالانتشار یا پایگاه اطلاع‌رسانی خود افشا می‌کند:

۱- اخطار کتبی به مدیران مرتبط مؤسسه بیمه که ناشی از تخلف از قوانین و مقررات بوده و مستند به تصمیم هیات‌ عامل بیمه مرکزی باشد.

۲- صدور، تعلیق و یا لغو پروانه (مجوز) فعالیت مؤسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه‌ای مستقیم یا اتکایی.

۳- تصمیم مؤسسه بیمه به توقف فعالیت در یک یا چند رشته بیمه مستقیم یا اتکایی.

۴- گزارش وضعیت توانگری مالی مؤسسه بیمه

۵- ادغام یا انتقال پرتفوی مؤسسه بیمه به سایر مؤسسات بیمه.

۶- انحلال یا ورشکستگی مؤسسه بیمه.

۷- سایر اطلاعاتی که ازلحاظ حفظ منافع بیمه‌گذاران، بیمه‌شدگان و صاحبان حقوق آن‌ها لازم باشد.

ماده ۸- در صورت انتشار اخبار یا گزارشی از سوی هر یک از کارکنان یا نمایندگان مؤسسه بیمه که حاوی اطلاعات خلاف واقع یا گمراه‌کننده باشد، مؤسسه بیمه مکلف است، بلافاصله اطلاعات و توضیحات کافی در خصوص اخبار یا گزارش مزبور را به بیمه مرکزی ارسال و برای اطلاع عموم افشا نماید.

ماده ۹- بیمه مرکزی بر حسن اجرای مفاد این آیین‌نامه نظارت می‌نماید و در صورت قصور یا تخلف در اجرای آن حسب مورد و متناسب با نوع، سابقه، تکرار و تعدد قصور و تخلف،به‌موجب تصمیم هیئت ‌عامل بیمه مرکزی اقدامات ذیل را به عمل می‌آورد:

۱- اخطار کتبی به مدیران مرتبط مؤسسه بیمه.

۲- سلب صلاحیت حرفه‌‌ای مدیران مرتبط مؤسسه بیمه.

۳- پیشنهاد تعلیق فعالیت مؤسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه‌ای یا تمام رشته‌ها به شورای عالی بیمه.

۴- پیشنهاد لغو پروانه فعالیت مؤسسه بیمه در یک یا چند رشته بیمه‌ای یا تمام رشته‌ها به شورای عالی بیمه.

ماده ۱۰- بیمه ‌مرکزی ملزم به حفظ اسرار و اطلاعات مؤسسات بیمه است و به‌هیچ‌وجه نباید از اطلاعاتی که در اجرای این آیین‌نامه به دست می‌آورد، جز در موارد مصرح در این آیین‌نامه یا قانون استفاده کند.

ماده ۱۱- مؤسسات بیمه صرف‌نظر از تکالیف مشابه در زمینه گزارشگری و افشای اطلاعات در سایر مقررات و مصوبات شورای عالی بیمه، موظف‌اند تکالیف مربوط به گزارشگری و افشای اطلاعات را به ترتیب مقرر در این آیین‌نامه انجام دهند.

ماده ۱۲- این آیین‌نامه از تاریخ ابلاغ، لازم‌الاجرا است.